ISSN : 2092-738X
This article utilizes interdisciplinary methods in order to critically review the existing research on the Mother Goddess of Champa: Po Inâ Nâgar. In the past, Po Inâ Nâgar has too often been portrayed as simply a “local adaptation of Uma, the wife of Śiva, who was abandoned by the Cham adapted by the Vietnamese in conjunction with their conquest of Champa.” This reading of the Po Ina Nagar narrative can be derived from even the best scholarly works on the subject of the goddess, as well as a grand majority of the works produced during the period of French colonial scholarship. In this article, I argue that the adaption of the literary studies strategies of “close reading”, “surface reading as materiality”, and the “hermeneutics of suspicion”, applied to Cham manuscripts and epigraphic evidence—in addition to mixed anthropological and historical methods—demonstrates that Po Inâ Nâgar is, rather, a Champa (or ‘Cham’) mother goddess, who has become known by many names, even as the Cham continue to re-assert that she is an indigenous Cham goddess in the context of a majority culture of Thành Mẫu worship.
Anonymous. nd. Dalakal Nao Magru. Manuscript from Dharbhan Po Dam's private collection. Read: Fall, 2012.
Anonymous. nd. Dalikal Po Anit. Manuscript from Dharbhan Po Dam's private collection. Read: Fall, 2012.
Anonymous. nd. Da Lakal Po Romé Angan Ja Saot [The Dalikal of Po Rome When He Was Called Ja Saot]. Manuscript from Dharbhan Po Dam's private collection. Read: Fall, 2012.
Anonymous. nd. Dalakal Po Kuk. Manuscript from Ja Tu di Hamu Liman’s private collection. Read 2014. Photographed: 2013.
Anonymous. nd. Damnuy Po Inu Nagar. Manuscript from Dharbhan Po Dam's private collection. Read: Fall, 2012.
Hợp Ai. 1885. Ariya Po Pareng. 430-450 in Inrasara. 2006. Ariya: Trường Ca Chăm. TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam: Văn Nghệ [Arts Press].
Đại Nam Nhất Thống Chí: Tập 1. (2012). (ĐNNTC). Bản dịch mới của Hoàng Văn Lâu In lần thứ nhất. Lao Động: TP Hồ Chí Minh.
Aymonier, Etienne. 1890. Légendes Historiques Des Chames [Historical Legends of the Cham]. Excursions et reconnaissances, XIV (32): 145-206.
Aymonier, Etienne. 1891. Les Tchames et Leurs Religion. Editeur: Ernest Leroux. Paris, France: EFEO.
Best, Stephen & Sharon Marcus. 2009. Surface Reading: An Introduction. Representations (Fall): 1-21.
Blood, Dorris. 1981. Aspects of Cham Culture. In Notes from Indochina on Ethnic Minority Cultures. Summer Institute of Linguistics (SIL)-Museum of Anthropology Publication. No. 6, Dallas, Texas.
Boisselier, Jean. 1963. Le Statuaire de Champa: recheres sur les cultes et l’iconographie. EFEO 54: Paris, France.
Cabaton, Antoine. 1901. Nouvelles Recherces Sur Les Chams Vol. 2. Paris, France: Ecole Française de l'Extrême-Orient.
Durand, R.P. - E.M. 1903. Le Temple De Po Rome A Phanrang [The Po Rome Temple of Phan Rang]. BEFEO, III: 597-603.
Durand, R.P. 1907. La chronique de Po Nagar. BEFEO, VII: 339-45.
LaFont, P.B., Po, D. & Vija, N. 1977. Catalogue des Manuscrits Cam des Bibliothèques Francaises. Paris, France: EFEO.
Lê Đình Hùng & Tôn Nữ Khánh Trang. 2014. Thần nữ Thiên Y A Na trong đời sống cư dân vùng Thuận Hóa. In ed. Võ Văn Sen – Ngô Đức Thịnh – Nguyễn Văn Lên. Tín Ngưỡng Thờ Mẫu ở Nam Bộ: Bản Sắc và Giá Trị. Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn – ĐHQG – TP. HCM Trung Tâm Nghiên Cứu và Bảo Tồn Văn Hóa Tín Ngưỡng Việt Nam, Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch tỉnh An Gian. TP Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Đại Học Quốc Gia. 527-535.
Inrasara. 1994. Văn học Chăm. Văn hóa Dân tộc học: Hà Nội.
Majumdar, R.C. 1985 [1963[1927]]. Champa, History and Culture of Indian Colonial Kingdom in the Far East 2nd –16th Century A.D. The Inscriptions of Champa. Book III. Ins Calcuta Publisher.
Marison, G.E. 1985. The Chams and Their Literature. Journal of the Malay Branch of the Royal Asiatic Society. 58(2) 45-70
Monier-Williams, Sir Monier. 2005[1899]. A Sanskrit-English Dictionary. Delhi, India: Motilal. Tr. 743-744.
Moussay, Gerard. et. al. 1971. Dictionaire Căm-Vietnamien-Français. Phang Rang, Vietnam: Centre Culturel Cam.
Mus, Paul. 1933. L’Inde vu de l’est : cultes indiennes et indigenes a Champa. Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient, XXXIII.
Nakamura, Rie. 1999. Cham of Vietnam: The Dynamics of Ethnicity. PhD Dissertation, University of Washington.
Ngô Văn Doanh. 2011 [2002]. Văn Hóa Cổ Chămpa. Hà Nội: Văn Hóa Dân Tộc. 416-417.
Nguyễn Thế Anh. 1995[1991]. The Vietnamization of the Cham diety Po Nagar. Essays into Vietnamese Pasts. K. W. Taylor and John K Whitmore, ed. Ithaca, NY: Cornell University Press. Previously printed in the Asia Journal 2(1), The Center for Area Studies, Seoul National University.
Noseworthy, William. 2014. Hình ảnh nghiên cứu Po Ina Nagar theo phương pháp đa ngành. In ed. Võ Văn Sen – Ngô Đức Thịnh – Nguyễn Văn Lên. Tín Ngưỡng Thờ Mẫu ở Nam Bộ: Bản Sắc và Giá Trị. Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn – ĐHQG – TP. HCM Trung Tâm Nghiên Cứu và Bảo Tồn Văn Hóa Tín Ngưỡng Việt Nam, Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch tỉnh An Gian. TP Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Đại Học Quốc Gia. 539-549.
Parmentier, Henri. 1902. Le sanctuaire de Po Nagar Nhatrang. BEFEO 2: 17-54.
Parmentier, Henri. 1906. Nouvelles notes sur le sanctuaire de Po Nagar à Nhatrang. BEFEO 6: 291-300.
Parmentier, Henri. 1909. Inventaire Descriptif des Monements Cams de L’Annam. Paris, France : Imprimerie Nationale. 2 vols.
Phan An. 2014. Tính tích hợp và dung hợp trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt Nam Bộ. In eds. Võ Văn Sen – Ngô Đức Thịnh – Nguyễn Văn Lên. Tín Ngưỡng Thờ Mẫu ở Nam Bộ: Bản Sắc và Giá Trị. Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn – ĐHQG – TP. HCM Trung Tâm Nghiên Cứu và Bảo Tồn Văn Hóa Tín Ngưỡng Việt Nam, Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch tỉnh An Gian. TP Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Đại Học Quốc Gia. 13-16.
Phan Đặng Nhật. 2013. So sánh tục thờ thần làng của người Chăm và người Việt Nam. Tập Chí Văn Hóa Chăm, No. 01: 13-17.
Phan Khoảng. 2001 [1967]. Việt Sử Xứ Đàng Trong: 1558-1777: Cuộc Nam Tiến Của Dân Tộc Việt Nam. Hà Nội : Văn Học
Phan Quốc Anh. 2010. Nghi Lễ Vòng Đời Cùa Người Chăm Bà La Môn (Chăm Ahier) ở Ninh Thuận. Đại Học Quốc Gia Hà Nội. Hà Nội.
Phan Thị Yến Tuyết. 2014. Hệ thống nữ thần biển trong tín ngưỡng thờ Mẫu và nữ thần ở vùng biển Nam Bộ. In ed. Võ Văn Sen – Ngô Đức Thịnh – Nguyễn Văn Lên. Tín Ngưỡng Thờ Mẫu ở Nam Bộ: Bản Sắc và Giá Trị. Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn – ĐHQG – TP. HCM Trung Tâm Nghiên Cứu và Bảo Tồn Văn Hóa Tín Ngưỡng Việt Nam, Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch tỉnh An Gian. TP Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Đại Học Quốc Gia. 69-84.
Po Dharma. 1989. Les Frontières Du Campa (Dernier État Des Rechereches). In Les Frontières Du Vietnam. Paris: Éditions L'Harmattan. 128-135.
Po Dharma. 1988. Etat Des Dernières Recherches Sur La Date De L'absorption Du Campa Par Le Viêtnam. In Actes du Séminaire sur le Campa. Ed.: ACHCPI. 59-70.
Sakaya (Trương Văn Món). 2014. Bàn Thêm Về Hình Tượng Muk Juk (Bà Đen) – Một Hóa Thân của Nữ Thần Po Ina Nagar, Người Champa trong Tín Ngưỡng Thờ Mẫu của Người Việtở Nam Bộ. In ed. Võ Văn Sen – Ngô Đức Thịnh – Nguyễn Văn Lên. Tín Ngưỡng Thờ Mẫu ở Nam Bộ: Bản Sắc và Giá Trị. Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn – ĐHQG – TP. HCM Trung Tâm Nghiên Cứu và Bảo Tồn Văn Hóa Tín Ngưỡng Việt Nam, Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch tỉnh An Gian. TP Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Đại Học Quốc Gia. 517–526.
Sakaya (Trương Văn Món). 2013. Tiếp Cận Một Số Vấn Đề Văn Hóa Champa [Approaching Some Problems of Cham Culture]. Hồ Chí Minh City, Việt Nam: Tri Thức Press.
Sakaya (Trương Văn Món). 2010. Văn Hóa Chăm: Nghiên Cứu Và Phê Bình. TP. Hồi Chí Minh : Phụ Nữ.
Sakaya (Trương Văn Món). 2004. Po Ina Nagar Chăm- Thần mẹ xứ sở in Ngô Đức Thịnh (ed.), Đạo mẫu và hình thức Shaman giáo của các tộc người Việt Nam và Châu Á, Nxb KHXH, Hà Nội, tr. 196-219.
Schweyer, Ann Valerie. 2004. ‘Po Nagar de Nha Trang’ Aséanie. No. 14.
Trần Kiêm Hoàng (Chamaliaqriya Tiẻng). 2011. Tri Thức Dân Gian Của Người Raglai. Ho Chi Minh City, Vietnam: Văn Hóa Dân Tộc.